Jakie standardy muszą spełniać czynniki chłodnicze w klimatyzacji?

Klimat w krajach Europejskich sprawia, że zarówno chłodzenie, jak i ogrzewanie pełnią bardzo ważną rolę i trudno jest wyobrazić sobie bez nich codzienne funkcjonowanie. Podczas gorącego lata z ulgą wchodzimy do klimatyzowanych pomieszczeń, natomiast zimą najczęściej spędzamy czas przy kominku. Bardzo ważną rolę w procesie chłodzenia i ogrzewania, a także wymiany powietrza pełni klimatyzacja. Do prawidłowej pracy klimatyzatorów używa się czynników chłodniczych, które odpowiadają za pobranie ciepła z otoczenia i oddanie schłodzonego powietrza. Czym one są i jakie standardy muszą spełniać?

 

Czynniki chłodnicze – co to takiego?

Czynnikami chłodniczymi nazywa się ziębnicze, które wykazują właściwości termodynamiczne, przez co biorą udział w wymianie ciepła w urządzeniu chłodniczym. Zazwyczaj jest to jeden związek chemiczny lub połączenie różnych związków. Wymiana ciepła pomiędzy klimatyzacją, a otoczeniem zachodzi na skutek określonego cyklu, w którym w efekcie sprężania ciśnienie czynnika zwiększa się tworząc ochłodzoną ciecz, a następnie wskutek rozprężenia jej temperatura zmniejsza się i zimna ciecz, która płynie do parownika zmienia swój stan skupienia na gazowy, pochłaniając jednocześnie ciepło. Czynniki chłodnicze mogą być naturalne lub syntetyczne i różnią się między sobą składem fizykochemicznym. Wyróżniamy tu m.in. chlorofluorowodory – CFC, wodorochlorofluorowęglowodory – HCFC, wodorofluorowęglowodory – HFC, amoniak, CO2 i inne. 

Wymogi dotyczące czynników chłodniczych

Kluczowymi warunkami, które powinny spełniać czynniki chłodnicze, jest ich zdolność do absorbowania ciepła i oddawania go następnie pod wpływem odpowiednio dozowanego ciśnienia, ograniczona wybuchowość i palność, stabilność chemiczna przy każdej temperaturze w obiegu oraz antytoksyczność. W trosce o środowisko i ludzi sprawdza się również poziom ich zagrożenia dla warstwy ozonowej – czynniki chłodnicze powinny mieć zerowe ODP – potencjał niszczenia warstwy ozonowej. Ponad to nie mogą one powodować korozji klimatyzatorów, w których są używane. 
Czynniki chłodnicze powinny mieć również określoną wartość GWP - wskaźnika oceny wpływu poszczególnych substancji na efekt cieplarniany, który odniesiony jest do dwutlenku węgla, dla którego przyjęto GWP = 1.
Podstawą dla stosowania czynników chłodzących w Unii Europejskiej jest Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1005/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczące substancji zubożających warstwę ozonową. Na podstawie tej ustawy z rynku usunięto kilka szkodliwych dla środowiska czynników jak np. R22 i HCFC. Od 2011 roku zaczęła również obowiązywać Dyrektywa Unii Europejskiej 2006/40/EG, która wprowadziła zastrzeżenie, że stosowane w układach klimatyzacji czynniki chłodnicze muszą mieć wartość GWP nieprzekraczającą 150. Na gruncie krajowym obejmuje obecnie ustawa o F-gazach z dnia 15 maja 2015 roku, która została znowelizowana w lipcu 2017 roku.